Müdür Bayıcı: Şanlıurfa’nın ormanlık alan varlığını 12 kat arttırdık

RÖPORTAJ: AHMET SAĞIR

Belirli periyotlarla röportaj gerçekleştiren Muhabirimiz Ahmet Sağır’ın bu haftaki konuğu Şanlıurfa Orman Bölge Müdürü Mehmet Zeki Bayıcı oldu. Şanlıurfa’nın neden orman fakiri olduğu yönündeki konunun da konuşulduğu röportajda, Şanlıurfa’nın ormanlık alan varlığının artışına dikkat çekildi.

İŞTE MUHABİRİMİZ AHMET SAĞIR’IN MÜDÜR BAYICI İLE YAPTIĞI O RÖPORTAJ…

Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? Mehmet Zeki BAYICI kimdir?

 1967 yılında Mardin ili Artuklu ilçesinde doğdum. Evli ve iki çocuk babasıyım. 5 Kasım 2021 tarihinde Sakarya Orman Bölge Müdürlüğü'nde Orman Bölge Müdür Yardımcısı görevinden Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğü'ne Bölge Müdürü olarak atandım. Yaklaşık 9 aydan beri bu görevi yürütmekteyim.

Şanlıurfa orman varlığı bakımından neden Türkiye'nin en geri kalmış illeri arasında yer almaktadır?

Resmi kayıtlara göre Şanlıurfa ilimizin genel alanı 1 milyon 920 bin hektardır.  Alanın büyük bir kısmı tarım arazisi, mera alanları, hazine arazileri ve yerleşim yerlerinden oluşmaktadır. Doğal orman alanımız sadece 1171 hektardır. Ormanlık alanlarımızı artırmanın tek yolu diğer alanlardan alacağımız tahsislerle bu alanlarda yapacağımız ağaçlandırma, toprak muhafaza ve erozyon kontrol çalışmalarıdır. Bu çalışmalar sonucu ormanlık alanlarımızı arttırma yoluna gidiyoruz. 

Nitekim orman teşkilatı olarak tahsisini aldığımız bozuk mera alanları ve hazine arazilerinde yaptığımız ağaçlandırma çalışmaları sonucu Şanlıurfa ilimizdeki ormanlık alan varlığımızı yaklaşık 12 kat artırarak 14.850 hektar alana çıkarttık. 

Tahsisler konusunda sorunlar yaşıyoruz. Meradan talep ettiğimiz tahsislerin sonucunu birkaç yıldan beridir bekliyoruz.

Hazine arazilerinde sosyal problemler var. Tahsis edilen bu alanlarda da vatandaşlarımızın çıkardığı sosyal problemler nedeniyle çalışmalar yapılamıyor. 

Türkiye'mizin yaklaşık %29'u ormanlık alandır. Şanlıurfa ilimizin mevcut ormanlık alanı düşük ancak ilimizde tesis edilmiş olan fıstık, badem, zeytin ve benzeri bahçeler sayesinde ilimizin yaklaşık %27'si ağaçlık alandan oluşmaktadır. Yani ilimiz ormanlık alan yönünden fakir ancak ağaçlık alan yönünden fakir bir il değiliz. Türkiye ortalamasına yakın alanımız ağaçlarla kaplıdır. 

Teşkilat olarak da fıstık, badem, zeytin gibi gelir getirici türlerden bahçe kurmak isteyen vatandaşlara hibe ve teknik destek sağlıyoruz. Bugüne kadar Şanlıurfa ilimizde 480 vatandaşımıza hibe ve teknik destek sağlayarak yaklaşık 3120 hektar alanda badem, fıstık, zeytin, ceviz gibi gelir getirici bahçeler oluşturduk. Bu amaçla vatandaşlarımıza 95 milyon TL hibe sağladık.

TEMA Vakfı'nın eski emektarlarından biri olarak orman fakiri Şanlıurfa'nın ağaçlandırılması için Orman Bakanları'nın bir çoğu ve Genel Müdürlük ile görüştüm. Lakin 2 sorunla karşılaştım. Birincisi kentimizde "Mera Kanunu", İkincisi ise yeterince toprak derinliği olmadığı bahanesi ile kentte ağaçlandırma engeliyle karşılaşmaktayız.  Bu bürokrasinin çözüm yolu yok mudur?

Meralar bizim uhdemizde değildir. Biz sadece bozuk mera alanlarının tahsisini ağaçlandırma, toprak muhafaza ve erozyon kontrol çalışmalarını yapmak için talep ediyoruz. Tahsisi yapılan alanlarda çalışmalarımızı yaptık yeni ormanlık alanlarını Şanlıurfa ilimize kazandırdık. Taleplerimiz var ancak ilimizde çoğu meralarda sosyal ihtilaf mevcut. Tahsislerin yapılması durumunda sosyal ihtilaf olmayan alanlarda ağaçlandırma çalışmalarına devam edeceğiz.

Ağaçlandırma çalışmalarında toprak derinliği önemlidir. Yatay kaya tabakaları bulunan alanlarda kırıcı ekskavatörlerimizi kullanarak ağaçlandırma çalışmalarımızı yapıyoruz. Toprak derinliği az ve tamamen kayalık olan alanlarda yapılacak ağaçlandırma çalışmaları başarılı sonuçlar vermez.

Kente bir yandan hazine arazileri köylünün mera arazisi bahanesiyle gasp edilirken bir yandan da belediyeler tarafından imar rantına dönüşmektedir. Orman Bölge Müdürlüğü olarak buna neden müdahale edilemiyor?

Her kurumun çalışma usul ve esasları ile sorumluluk alanları kanunlarla belirlenmiştir. Teşkilat olarak sorumluluk alanımız ormanlık alanlarıdır. Mera alanları ile hazine arazileri başka kurumların sorumluluk alanlarındadır.

Orman fakiri Şanlıurfa'da kentin hazine arazileri bir yandan belediyelerin inisiyatifine bırakıldığı gibi… Bir yandan da kentin bağ, bahçe ve tarım arazileri imar rantına dönüşmüştür. Milli Emlak ve Mera Komisyonu neden bu talana dur diyemiyor?

Sorunuzun cevabı kurumumuzun sorumluluk alanına girmiyor sorunuzu ilgili kurumlara sormanız ve onlardan cevap almanız daha uygun olacaktır.

Son bir kaç yıldır kentteki çam ağaçları kurumaktadır. Bunun nedenleri nedir? Niçin önlem alınamıyor?

Geçmiş yıllarda ülkemizde doğal olarak yetişmeyen İran Çamı güzel gelişim gösteriyor diye bölgemizde ağaçlandırma çalışmalarında kullanılmış. Fidanlıklarda fidan üretimine yer verilmiş. Ancak zaman geçtikçe bu çam türünün bölgemize uyum sağlamadığı görülmüş, bunun üzerine fidan üretiminden ve ağaçlandırma çalışmalarında bu türün kullanımından vazgeçilmiştir. Kuruyan çam ağaçları İran Çamı türüdür. Mantar hastalığından dolayı ağaçlar kurumaktadır. Kuruyan ağaçların yerine ülkemizin doğal türleri olan kızılçam, servi vb. ibreli tür fidanları sahalarımıza dikilmektedir. 

Vatandaşlarımıza da kuruyan ağaçlarının yerine bedelsiz Fidan dağıtımı yapmaktayız. Sonbahar aylarında tüm vatandaşlarımızı Birecik orman Fidanlık Müdürlüğü'ne ve Şanlıurfa Orman İşletme Müdürlüğü'ne bekliyoruz. Kurum olarak bizler de ilimizin değişik noktalarında bedelsiz fidan dağıtımı gerçekleştirmekteyiz. Biz TEMA Vakfı olarak diyoruz ki; "toplumsal huzur, barış, istihdam topraktan gelir". Bu nedenle kent iklime uygun zeytin, badem, incir Antep fıstığı gibi gelir getirici ürünler neden hazine arazilerine dönüştürülmüyor?

Orman Bölge müdürlüğümüz sorumluluk alanında Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Siirt, Adıyaman ve Şırnak illeri mevcut. Bu bölgenin insanı olduğumdan göreve geldiğim gün itibariyle gelir getirici tür fidan üretiminin arttırılması yönünde tedbirlerimizi aldık. Bölgemizde yıllık yaklaşık 10 milyon fidan üretiyoruz. 

Geçen yıl 35.000 adet olan zeytin fidanı üretimimizi 110 bine çıkarttık. Aynı şekilde badem, Antep fıstığı mahlep gibi gelir getirici türlerimizin fidan üretim miktarlarını artırarak bu yıl özellikle sonbahar aylarında bölgemizin topraklarıyla buluşturmuş olacağız.

Ağaçlandırma yaptığımız alanlarda gelir getirici türlere ağırlık veriyoruz. Bize tahsis edilen mera ve hazine arazilerinde çoğunlukla bu türleri kullanıyoruz. Bunun yanı sıra hazine arazilerini kiralayan vatandaşlarımız isterlerse bu alanlarda yapacakları özel ağaçlandırma çalışmalarına hibe ve teknik destek sağlıyoruz. Ayrıca fidan dikim sezonunda bu fidanları talep eden vatandaşlarımıza bedelsiz olarak dağıtıyor.

Osmanbey kampüsünde geçen yıl binlerce ağaç yangında kül oldu. Küle dönen bu araziler ne zaman ağaçlandırılacak?

Orman yangınları doğal bir felakettir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de maalesef orman yangınları yaşanmaktadır. Osmanbey kampüsünde yaklaşık 30 hektar alanda orman yangını olmuş. Bu sahada zarar gören ağaçlar kesilerek alandan çıkarılmıştır. Sahada iş makinaları ile toprak hazırlığı yapılmış, saha dikime hazır hale getirilmiştir. Sonbaharda bu alan tamamen zeytin fidanları ile ağaçlandırılacaktır. Sahamız ve fidanlarımız hazır dikim mevsimini bekliyoruz.

Son olarak Şanlıurfa'lı hemşehrilerimize mesajlarınızı alabilir miyiz?

Hemşehrilerimizden orman yangınlarına karşı hassasiyet göstermelerini hibe ve teknik destek sağladığımız özel ağaçlandırma projelerinden yararlanmak için kurumumuza müracaat etmelerini ve bu imkândan faydalanmalarını, yeşil Şanlıurfa, yeşil vatanımız için emirlerinde olduğumuzu belirterek tüm halkımızı saygılarımla selamlıyorum.